Slaap

Slaaptekort bij jongeren is een groeiend probleem met grote gevolgen voor hun concentratie, leerprestaties, en algehele welzijn. Met steun van een subsidie van de Hersenstichting kan deze unieke aanpak om de slaap van jongeren te verbeteren voortgezet worden. De Kick-Off van Charge Your Brainzzz 3.0 vindt plaats op dinsdag 21 januari 2025, van 15.00 tot 17.00 bij de Vrije Universiteit Amsterdam.

Onderzoekers en zorgprofessionals van het Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht ontwikkelden samen met kinderen, experts en leerkrachten een lespakket over gezondheidsvoorlichting voor kinderen met en zonder een fysieke beperking. Uit studies blijkt dat een grote groep kinderen onvoldoende beweegt en problemen heeft met voeding en slaap. Het lespakket gaat dieper in op deze thema’s.

Gemiddeld zitten jongeren 6,5 uur per dag op hun smartphone. Voor een kwart is dit zelfs meer dan 8 uur. Onderzoek van UvA-promovendus Teun Siebers bevestigt nu dat jongeren meer afleiding ervaren op momenten dat ze ook meer social media gebruiken. Ook zorgen social media en game-apps op de telefoon voor het slapengaan voor een slechtere nachtrust. Zorgelijk, volgens Siebers: “Het is een kwetsbare groep waarvan de mate waarin social media ze afleidt van taken gek genoeg nog niet veel onderzocht is.” Het onderzoek van Siebers is ook voor onderwijsprofessionals interessant.

Charge Your Brainzzz is onlangs als eerste Gezonde School-activiteit erkend voor het thema Slaap. Regelmatig verschijnen er nieuw erkende Gezonde School-activiteiten. Gezonde School-activiteiten kun je gebruiken om te werken aan een gezonde leefstijl op school. Alle Gezonde School-activiteiten zijn van een goede kwaliteit en goed uitvoerbaar in de praktijk. Hier zijn ze op beoordeeld door een onafhankelijke commissie. Er zijn Gezonde School-activiteiten voor het primair onderwijs, gespecialiseerd onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo. Naast Charge Your Brainzzz werden ook The Lab of Life, Food Challenge en Move a-Head 1 + 1 = 3 erkend als Gezonde School-activiteit.

Op donderdag 9 november zijn zorgwekkende cijfers van het CBS gepubliceerd Maar liefst 22% van de jongeren tussen de 12 en 25 jaar geeft aan slaapproblemen te ervaren. Slapen is essentieel voor jongeren om gezond op te groeien, lekker in hun vel te zitten en optimaal te presteren op school.

Met de feestdagen in aantocht krijgen kinderen in de basisschoolleeftijd meer prikkels en kan stress oplopen. Hoe werkt dat eigenlijk? En wat is de wisselwerking met slaap? Hoe zit het met onder- en overprikkeling? Op 1 november deelden Melissa den Ouden, Linda Kerkmans en Tilly de Jong kennis en tips in een webinar voor ouders, ‘Prikkelverwerking en stress bij kinderen in de basisschoolleeftijd’. Ook voor professionals kan dit webinar interessante inzichten opleveren.

Brenda Bakker, onderzoeksassistent Charge Your Brainzzz 2.0 aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is op zoek naar scholen die om of na 9:00 uur starten. Werk jij op zo’n school en wil je een voorbeeld zijn voor andere scholen? Dan gaat Brenda graag met je in gesprek.

De initiatiefnemers van het vernieuwde Charge Your Brainzzz programma zoeken VMBO-scholen die in het schooljaar 2023-2024 gratis willen meedoen aan Charge Your Brainzzz. Het programma bestaat uit vier lessen en duurt afhankelijk van wanneer de lessen worden ingedeeld twee tot vier weken.

Ben of ken jij een (vmbo-) docent die bereid is om het plan voor het nieuwe vmbo lesmateriaal van Charge Your Brainzzz te beoordelen op korte termijn? Dan komen wij graag in contact!

‘Slapen doe je thuis’, iets wat we vaak horen als er gepraat wordt over slapen. Maar scholen hebben ook zeker veel invloed op de slaap van tieners! Denk alleen al aan de Magister schoolmeldingen die tieners vaak ’s avonds laat ontvangen (63%). In de vorige stukken – VMBO scholieren slapen te weinig en – was te lezen dat via vele gesprekken, o.a. met tieners, de belangrijkste factoren in kaart zijn gebracht die invloed hebben op de slaap van tieners, waarna deze zijn getoetst onder een groep van 209 VMBO-scholieren (63% meisjes, 12-16 jaar) om te zien of de mening over het belang van die factoren breed gedragen werd. Hieruit kwam naar voren dat scholen wel degelijk invloed hebben op de slaap van tieners! Hierover in dit artikel meer.

Ongeveer 47% van de 209 ondervraagde VMBO-scholieren heeft moeite om ’s avonds hun mobiel weg te leggen en te gaan slapen. In het vorige stuk ‘VMBO scholieren slapen te weinig’ was ook te lezen dat via vele gesprekken, o.a. met tieners, de belangrijkste factoren in kaart zijn gebracht die invloed hebben op de slaap van tieners, waarna die zijn getoetst onder een groep van 209 VMBO-scholieren (63% meisjes, 12-16 jaar) om te zien of de mening over het belang van die factoren breed gedragen werd. Eén van de belangrijkste dingen die tieners van hun slaap blijkt te beroven, is het scherm- & sociale mediagebruik laat in de avond. Hierover in dit artikel meer.

Van de 209 VMBO scholieren die recent meededen aan een onderzoek, behalen 50 procent niet hun benodigde 8-10 uur slaap per nacht. Dit zorgt ervoor dat meer dan de helft van de scholieren niet uitgerust wakker wordt en vaak slaperig is overdag.

Altijd bij de hand op tablet of telefoon; de OK-GEZOND app van BOinK en HvA biedt ouder-kind activiteiten en praktische tips over gezond eten en drinken, voldoende bewegen en goed slapen voor peuters. De app is ontwikkeld voor medewerkers in de kinderopvang en is een eenvoudig hulpmiddel om samen te werken met ouders aan een gezonde leefstijl van hun peuters.

Veel jongeren en ook steeds meer jonge kinderen ondervinden dagelijks de problemen van slecht slapen en stress. Piekeren over school en/of de situatie thuis en smartphonegebruik worden door kinderen in verschillende onderzoeken genoemd als boosdoeners. Op school kan zich dat uiten in concentratie- of gedragsproblemen en slechtere schoolprestaties. Als leerkracht kun je daar best last van hebben. Daarom lanceren GGD ZHZ, JOGG ZHZ, GGD Haaglanden en HAGG in samenwerking met JOGG landelijk en Glos Educatief de website www.uitgerustindeklas.nl. De website bevat informatie en lessuggesties voor leerkrachten om het thema aan de orde te stellen bij ouders en op school en om een themaweek te organiseren. Slaapoefentherapie Nederland verzorgde filmpjes met ontspanningsoefeningen die op school en thuis kunnen worden gedaan. Komend jaar zullen de lessuggesties en ideeën steeds verder worden uitgebreid.

Slaaptekort heeft invloed op school- en werkprestaties. Ook kan het leiden tot lichamelijke en psychische klachten, waaronder een verhoogde kans op obesitas, op hart- en vaatziekten en op gedragsmatige problemen op latere leeftijd. Het is van belang dat zorgverleners, ouders en school hier aandacht voor hebben. Vooral de laatste categorie kan veel invloed uitoefenen op een gezond slaappatroon omdat kinderen een groot deel van hun dag op school doorbrengen.