In 2022 kwamen er binnen universiteiten 300 meldingen van seksueel geweld of seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen. Maar dat aantal strookt volgens regeringscommissaris Mariëtte Hamer niet met onderzoeken die laten zien dat deze incidenten veel vaker voorkomen. Hamer geeft daarom in haar advies aanbevelingen voor hbo's en universiteiten om seksueel wangedrag beter te signaleren en te voorkomen.
Zo pleit ze voor een verbetering van meld- en hulpprocedures. Het moet voor slachtoffers duidelijk zijn waar zij terechtkunnen met hun verhaal of melding en hoe de procedure zal verlopen. Onderwijsinstellingen geven daar nu te veel een eigen invulling aan, waardoor er veel onduidelijkheid is en studenten vaak afzien van een melding.
Eén team voor sociale veiligheid
Hamer pleit bovendien voor één team waarin medewerkers voor sociale veiligheid en welzijn nauw met elkaar samenwerken. Sommige instellingen hebben al zo'n team, dat incidenten en potentieel onveilige situaties soms al in een vroeg stadium kan oplossen.
Bij leidinggevenden en andere medewerkers is er volgens Hamer nog onvoldoende kennis over vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en de aanpak daarvan. Leermodules, bewustwordingsbijeenkomsten en trainingen kunnen die kennis vergroten.
Seksuele vorming als vak
Uit onderzoek van Hamer blijkt dat studenten behoefte hebben aan seksuele vorming. De regeringscommissaris pleit ervoor dit als vak op te nemen in het curriculum. Met daarbij onder meer aandacht voor seksuele relaties en gewenst gedrag. Volgens Hamer kan dit een open aanspreekcultuur en een goede aanpak van seksueel wangedrag bevorderen.
Victing blaming voorkomen
“Meer kennis, een open aanspreekcultuur en seksuele vorming dragen ook bij aan het voorkomen van victim blaming”, zegt Vivian den Blanken van het NJi. Soms krijgen slachtoffers te maken met opmerkingen die hen het gevoel geven dat wat ze overkomen is hun eigen schuld was. Toenemende aandacht voor wat seksueel wangedrag inhoudt, is daarom goed, aldus Blanken.
“Het is voor veel jongeren spannend om hun verhaal te delen. Vaak door schaamte en angst voor de reactie van anderen. Wanneer jongeren weten dat hun vrienden en docenten of vertrouwenspersonen kennis hebben over bijvoorbeeld seksueel grensoverschrijdend gedrag en victim blaming, wordt de drempel misschien lager om erover te praten of een melding te doen.”
Niet meteen een oplossing zoeken
Wat kun je als onderwijsprofessional doen als een student jou iets vertelt over een ervaring met ongewenst gedrag? Den Blanken: “Zoek niet meteen een oplossing. Dat kan veel te snel gaan voor het slachtoffer. In plaats daarvan kun je beter luisteren en zeggen: ik hoor je, ik geloof je. En vragen: waar heb je behoefte aan?”
