Jongvolwassenen ervaren hun school of studie als de belangrijkste bron van stress in hun leven. Dit blijkt uit een kwalitatief onderzoek van EMMA, in opdracht van GGD GHOR Nederland, waarin jongvolwassenen vertellen over hun mentale gezondheid, stress en middelengebruik. Hoewel deze levensfase gekenmerkt wordt door groei en verandering, ervaren veel jongvolwassenen hierdoor ook onzekerheid en zorgen – met stress als gevolg.
Stress door prestatiedruk en toekomstzorgen
De druk die komt kijken bij school en studie – zoals hoge prestatiedruk, volle agenda’s, strakke deadlines en angst voor studievertraging – wordt door jongvolwassenen als zwaar ervaren. Vooral de financiële gevolgen van studievertraging en de opgebouwde studieschuld versterken deze stress. Ook bredere maatschappelijke thema’s zoals woningnood, inflatie en het leenstelsel zorgen voor financiële onzekerheid, die de mentale last verder verhoogt.
De fase waarin jongvolwassenen volwassen worden, brengt veel veranderingen met zich mee. Ze zoeken naar stabiliteit, grip op hun leven, een positief toekomstbeeld en een sterk zelfbeeld. Maar de stap naar zelfstandigheid – met alle verantwoordelijkheden van dien – maakt dat velen zich geregeld overweldigd voelen.
Mentale gezondheid bespreekbaar maken
Jongvolwassenen geven aan dat het normaliseren van gesprekken over mentale gezondheid essentieel is. Het moet vanzelfsprekend zijn om te delen dat je je niet altijd oké voelt. Daarbij pleiten ze voor toegankelijke informatie en laagdrempelige hulp. In samenwerking met hen is een video gemaakt die laat zien hoe leeftijdsgenoten dit onderwerp bespreekbaar kunnen maken.
Normalisering van middelengebruik
Naast stress rondom studie, valt ook op hoe genormaliseerd middelengebruik is geworden. Jongvolwassenen ervaren dat alcohol en andere middelen sterk verweven zijn met sociale activiteiten. De drempel om mee te doen is laag, mede door groepsdruk en sociale verwachtingen. Het gemak waarmee middelen via sociale media besteld kunnen worden, baart zorgen. Jongvolwassenen zien dat leeftijdsgenoten steeds jonger beginnen en steeds vaker excessief gebruiken.
Ze roepen dan ook op tot een maatschappelijke normverschuiving: denormalisatie van middelengebruik, meer kennisdeling over risico’s en zichtbare rolmodellen die gezond gedrag promoten.
Over het onderzoek
Het kwalitatieve onderzoek is uitgevoerd door onderzoeksbureau EMMA, als verdieping op de landelijke Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2024 van het RIVM en de GGD’en. 58 jongvolwassenen namen deel via groepsgesprekken en interviews. Een adviesgroep van jongeren dacht actief mee over de opzet en interpretatie van het onderzoek. De inzichten zijn gebundeld in een rapport en factsheet.
De resultaten bieden waardevolle handvatten voor beleid, onderwijs en hulpverlening om beter aan te sluiten bij de leefwereld van jongvolwassenen – met specifieke aandacht voor de stress die school en studie met zich meebrengen.