Ken je dat? Je bent ergens naar op zoek, maar juist als je zoekt dan vind je het niet. En dan zo maar, terwijl je even niet zoekt, komt het voorbij. Dat had ik deze week. Ik was begonnen met deze blog, zoekend naar de juiste boodschap. Ik wist wel wat ik wilde vertellen, maar nog niet helemaal hoe.

De signalen die er momenteel steeds naar buiten komen over de jeugd zijn zo negatief; zorgen om gedrag, agressie, geweld, mentaal welbevinden. Het baart me zorgen. Maar wat me nog meer zorgen baart is de enorme druk die we leggen op de jongeren, juist met al deze negatieve signalen.

En toen lag ik in bed, ik scrolde nog even door mijn sociale media (helaas, ik heb het nog steeds niet afgeleerd), en er kwam zomaar wat moois voorbij: ‘De Ode aan de Jeugd’ van Peter Heerschop*. Hij brengt deze ode vanwege de zorgen om de mentale gezondheid van jongeren. Wat een treffende woorden. Ik hoop dat veel jongeren, maar juist ook volwassenen zijn boodschap hebben mogen horen! Het is namelijk niet zo vreemd dat jongeren worstelen…

Zo maar even een quote uit zijn ode:

“Zoek elkaar op en zeg niet: ‘Als je me nodig hebt moet je dat maar laten weten.’ Als iemand jou nodig heeft, kan ‘ie dat niet laten weten. Dus ga ervan uit dat je nodig bent en ga erheen.” (Peter Heerschop – ‘De Ode aan de Jeugd’)

Goed voor elkaar! We hebben het nodig, het is misschien wel actueler dan ooit. We zien in Nederland de signalen en hebben terechte zorgen: meer agressie onderling en minder begrip voor elkaar. We lezen het de laatste tijd vaak in het nieuws. Zijn we niet allemaal, dus niet alleen de jongeren, te veel op onszelf gericht?

Laten we allemaal in de spiegel kijken en een beetje beter zijn voor elkaar. Laten we samen een omgeving creëren waarin iedereen zich veilig, gerespecteerd en geliefd voelt.

Zijn we het dan verleerd?

Nee, gelukkig niet! Gelukkig zien we ook in de cijfers dat nog steeds de grote meerderheid van de leerlingen zich veilig voelt op school. En vinden de meeste leerlingen dat zij in een leuke klas zitten en dat zij veelvuldig en plezierig contact hebben met leeftijdsgenoten.

Draai een dagje mee in het klaslokaal en je zult prachtige voorbeelden zien van leerlingen die respectvol, bewust en verantwoordelijk gedrag vertonen. Voor de openingsvideo van de Week Tegen Pesten spraken we met leerlingen en studenten over het thema ‘Goed voor elkaar’. ‘Doe jij wel eens wat goeds voor een ander? En doet een ander wel eens iets goeds voor jou?’

Mooie voorbeelden kwamen voorbij, waarbij één leerling nog op mijn netvlies staat. Hij was dit jaar begonnen op een nieuwe school, wat hij erg spannend vond. Hij vertelde stralend hoe fijn hij werd opgevangen in zijn nieuwe klas, hoe iemand hem de weg wees in school de eerste dag en hoe welkom hij zich voelde. Dat heeft de klas maar mooi goed voor elkaar! Ook dit soort voorbeelden verdienen aandacht. Door ons te richten op de positieve acties van het goed zijn voor elkaar en op inspirerende voorbeelden, kunnen we samen streven naar een meer inclusieve samenleving met respect voor elkaars verschillen.

Hoe helpt ‘goed zijn voor elkaar’ bij het tegengaan van pesten?

Als we goed zijn voor elkaar, dan houden we rekening met de gevoelens en behoeften van anderen. We hebben oprechte interesse in de ander en proberen de ander te begrijpen. Door goed voor elkaar te zijn werk je aan positieve relaties en een gevoel van een gemeenschap waar iedereen meetelt. Waar je er samen voor zorgt dat iedereen zich gesteund en gewaardeerd voelt.

Zo zal eventueel pestgedrag ook veel sneller in de kiem gesmoord worden, want je creëert een cultuur waarin er oog is voor elkaars welzijn en je opkomt voor elkaar.

Goed zijn voor elkaar betekent ook het respecteren van verschillen tussen mensen inclusief uiterlijk, achtergrond, cultuur, interesses en overtuigingen. Door met elkaar diversiteit te omarmen hoeft er niemand doelwit te zijn van pesten vanwege hun verschillen.

Goed zijn voor elkaar gaat dus hand in hand met het voorkomen van pestgedrag. Door respect, empathie en vriendelijkheid te bevorderen, kunnen we een omgeving creëren waarin er geen plaats is voor pesten en waarin iedereen zich veilig en gewaardeerd voelt. Klinkt mooi toch?

Moet het dan altijd goed gaan?

Het antwoord daarop is: nee. Het hoeft niet altijd goed te gaan. Dat kan ook niet. We hebben ook botsingen nodig om met elkaar te leren. Juist tijdens dit soort moeilijke momenten kun je met elkaar oefenen in het respectvol omgaan met elkaar.

Soms gaat dat mis, fouten maken hoort er nou eenmaal bij. Juist daarvan leer en ontwikkel je samen. Het gaat erom dat je het samen veilig maakt voor elkaar om te vallen en om op te staan.

Gedrag is een vraag

Dan toch nog even terug naar waar ik begon: ‘De Ode aan de Jeugd’ van Peter Heerschop. Daar zat nog een belangrijke boodschap in die ik eenieder die met kinderen en jongeren werkt graag wil meegeven. Ook al liggen er grote uitdagingen, ben je soms zoekend in hoe je moet omgaan met het gedrag wat je tegenkomt in de klas, gedrag wat misschien alle grenzen overgaat… vergeet niet: gedrag is er nooit zomaar. Ik kan het zelf niet mooier verwoorden dan Peter Heerschop doet:

“Er zijn geen gedragsproblemen. Er is gedrag. Met gedrag laat je zien hoe je je voelt. Gedrag is een vraag. De vraag namelijk: ‘kijk naar me, luister naar me en dan zie je en hoor je wat ik denk en hoe ik me voel. Help me, zeg wat tegen me’.” (Peter Heerschop – ‘De Ode aan de Jeugd’)

Zullen we dus samen goed zijn voor elkaar?

Doe mee!

Het jaar goed starten helpt daarbij! Doe daarom mee aan de jaarlijkse Week Tegen Pesten van 25 t/m 29 september 2023 met dit jaar als thema: ‘Goed voor elkaar!’ De week is een initiatief van Stichting School & Veiligheid en helpt scholen bij het werken aan een positief schoolklimaat en het voorkomen en aanpakken van pesten. Met gratis lesmateriaal kun je samen met jouw klas aan de slag met goed zijn voor elkaar! Doe je mee? Zet jouw school op de kaart en hang de poster op in de school.