Het ongezonde voedsel in het straatbeeld is in 10 jaar tijd met 30 procent toegenomen en artsen en wetenschappers maken zich daar ernstig zorgen over. Het draagt namelijk bij aan het oplopende overgewicht en ziektes zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker. Voedingswetenschapper Jaap Seidell van de Vrije Universiteit vertelt aan Pointer: “Wij zien dat het aanbod de vraag stuurt. Dat wil zeggen dat als er veel ongezond eten is, dat er veel ongezond wordt gegeten.”

Over het onderzoek

In 2021 zijn er 882 middelbare scholen die in 2011 ook al bestonden. Van deze scholen kan Pointer de verandering in 10 jaar tijd berekenen. Pointer kijkt waar leerlingen binnen 5 minuten lopen terechtkunnen voor fastfood (snackbars, grillrooms, shoarmatenten etc.), een supermarkt of ander ongezond eten zoals ijs of snoepgoed. Wat blijkt? In 10 jaar tijd is het aantal fastfoodlocaties binnen 5 minuten lopen van scholen met 40 procent gestegen. Ook het aantal supermarkten in de directe omgeving van scholen nam met 26 procent toe.

Buiten fastfoodtenten en supermarkten zijn er ook nog diverse locaties waar ongezond voedsel verkocht wordt. Dit is een kleine groep. Als we deze locaties zoals ijssalons en snoepwinkels meenemen komt Pointer in 10 jaar tijd op een totale stijging van 35 procent van locaties waar je ongezond voedsel kan kopen.

Achterstandsscores

Pointer kijkt ook naar de achterstandsscores van de scholen: dat zijn scores die het CBS per school berekent en doorgeeft aan het onderwijsministerie zodat zij kunnen kijken hoe ze het onderwijsgeld verdelen over de scholen. Als een school veel ‘achterstandsleerlingen’ heeft, dus bijvoorbeeld leerlingen waarvan de ouders een lage opleiding hebben of schulden, dan is de verwachting dat zij het moeilijker kunnen hebben op school en er dus meer onderwijsbudget nodig is.

Als Pointer alle middelbare scholen op volgorde naar achterstandsscore in een lijst zet, dan ziet Pointer dat bij de scholen met een hoge score, dus met de meeste achterstandsleerlingen, het fastfoodaanbod het meeste toenam. Namelijk met 48 procent. Terwijl de toename bij scholen met een lage score, dus met weinig achterstandsleerlingen ‘slechts’ 32 procent was. De toename van supermarkten op 5 minuten lopen was bij achterstandsscholen ook groter (39 procent) dan bij scholen met weinig achterstandsleerlingen (15 procent).

Volgens Jaap Seidell is de grote toename bij achterstandsscholen extra wrang: “Al deze verleiding verergert de problemen van deze kinderen. Gemeenten zouden grenzen moeten kunnen stellen aan de hoeveelheid junkfood.”

Staatssecretaris vindt stijging van fastfood rondom scholen ‘shocking’

Staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid laat weten dat hij de stijging van fastfood rondom scholen tamelijk ‘shocking’ vindt en niet gek dat kinderen daar dan voor kiezen. Ook is het volgens hem ‘extra schrijnend’ dat het aanbod bij achterstandsscholen het meest is toegenomen.

Van Ooijen kijkt naar wettelijke maatregelen om de omgeving gezonder te maken, bijvoorbeeld door gemeenten instrumenten in handen te geven: “Er is niets mis met af en toe fastfood eten, maar voor onze gezondheid moeten we iets doen tegen de huidige overload.” Na de zomer komt de staatssecretaris met plannen.

Op de site van Pointer staat een kaart met daarin de ongezonde eetomgeving van alle middelbare scholen in 2021. Wanneer je een school gekozen hebt die in 2011 ook al bestond zie je de stijging (of daling) in het aantal ongezonde voedsellocaties.