Ongeveer 47% van de 209 ondervraagde VMBO-scholieren heeft moeite om ’s avonds hun mobiel weg te leggen en te gaan slapen. In het vorige stuk ‘VMBO scholieren slapen te weinig’ was ook te lezen dat via vele gesprekken, o.a. met tieners, de belangrijkste factoren in kaart zijn gebracht die invloed hebben op de slaap van tieners, waarna die zijn getoetst onder een groep van 209 VMBO-scholieren (63% meisjes, 12-16 jaar) om te zien of de mening over het belang van die factoren breed gedragen werd. Eén van de belangrijkste dingen die tieners van hun slaap blijkt te beroven, is het scherm- & sociale mediagebruik laat in de avond. Hierover in dit artikel meer.
Schermen hebben veel invloed!
Schermgebruik en social media is een thema waar alle tieners mee te maken hebben. Het blijkt voor veel tieners een reden te zijn waarom het lastig is om op tijd te gaan slapen met als gevolg kortere en slechtere nachten. Veel van hen, met name meisjes, ervaren druk om te voldoen aan het perfecte plaatje (58%) dat sociale media-apps als Instagram en TikTok hen schetsen als realiteit.
Veel (sociale media) apps sturen bovendien vaak push-meldingen die direct binnenkomen en aandacht vragen, wat maakt dat de telefoon nog lastiger weggelegd wordt om te gaan slapen (24%). Bovendien ervaren tieners de sociale norm dat je vlot op (elkaars) berichten dient te reageren. Niet direct reageren wanneer je online bent en de Whatsapp-vinkjes blauw zijn is daarbij lastig. Vanuit die gedachte is het dan ook goed te verklaren dat veel tieners pas gaan slapen als ze hun social media hebben bijgewerkt en open staande meldingen en berichtjes beantwoord hebben (45%). Dit lijkt uiteraard een vicieuze cirkel te worden wanneer vrienden dat ook doen en iedereen tot laat online actief is (24%).
Een belangrijk resultaat uit het huidige onderzoek is dat tieners die thuis duidelijke regels of afspraken hebben (of krijgen) vanuit hun ouders/verzorgers over schermgebruik, inclusief controle op de naleving ervan (!), gemiddeld iedere nacht een uur langer slapen dan tieners die geen dergelijke regels hebben of wanneer die niet worden gecontroleerd door ouders/verzorgers!
Opvallend is bovendien dat veel tieners in de avond nog vaak meldingen van school ontvangen over bijvoorbeeld cijfers, huiswerk en/of roosterwijzigingen (63%). Dit kan veel stress en onrust brengen, met name omdat hun ouders op dezelfde apps op hetzelfde moment dezelfde push-meldingen krijgen. Dat kan tot laat in de avond leiden tot stress en soms zelfs discussie, wat uiteraard de nachtrust van de tiener niet ten goede komt. Hiermee dragen scholen (onbewust) bij aan het overmatig schermgedrag laat in de avond bij als indirect ook aan de het verslechteren van zowel de slaapgezondheid als de schoolprestaties van tieners.
De resultaten komen uit het onderzoek van het ‘Charge Your Brainzzz’ project uitgevoerd door o.a. de Vrije Universiteit, Universiteit van Amsterdam en GGD Amsterdam i.s.m. TeamAlert, het NJI, JOGG, MIND en een aantal andere GGD-regio’s onder het TeamAlert jongeren panel en gesubsidieerd door ZonMw en de Hersenstichting.
Lees hier het eerste artikel, VMBO scholieren slapen te weinig.
Meer weten? Het hele rapport is hier te lezen.