Stef is een jongen van 9 jaar. Stef speelt graag met Barbies en My Little Pony en loopt het liefst op hakken. Ook zingt Stef graag en volgt hij zangles. Sylvia van Bragt van School & Veiligheid bezocht Stef, zijn gezin en zijn zanglerares.
Zanglerares Babz Verhoeven vertelt dat Stef tijdens zijn zangles ontroerd vertelde over de kinderen die hem afstoten en pesten. Voor even leek het erop dat zijn deelname aan Holland’s got Talent zijn plek in de groep verbeterde, maar een week later ebde dat weer weg en was hij weer ‘die rare jongen’. Ondanks dat Stef zich niet schaamt voor wie hij is, liet het gepest hem niet los. Stefs wens is dat iedereen zichzelf kan zijn. Dat bracht hem op het idee om hierover een liedje te maken samen met zijn zanglerares. Stefs single heet: ‘Als je jezelf kunt zijn’.
“Stef heeft gelijk!”, vindt Van Bragt. “Het maakt niet uit, of eigenlijk, het zou niet uit moeten maken. De realiteit is helaas dat het vaak wél uitmaakt. Leerlingen wijzen elkaar af en sluiten elkaar buiten op basis van afwijkend gedrag. Er zijn ten aanzien van jongens en meisjes maatschappelijke normen en verwachtingen over hoe zij zich horen te gedragen, gebaseerd op stereotype beelden. Jongens die zich niet jongensachtig genoeg gedragen en meisjes die zich niet meisjesachtig genoeg gedragen, lopen hierdoor meer risico om gepest en buitengesloten te worden. Het wordt immers gezien als afwijkend van de norm. Deze strakke normen vormen een risico voor de sociale veiligheid. Voor het ene kind kan het namelijk betekenen dat het zich volledig aanpast om te voldoen aan de norm, waardoor het niet meer zichzelf kan zijn. Voor een ander kind kan het betekenen dat het wél kiest voor de afwijkende norm, maar daarmee buiten de groep komt te vallen.”
Achter de glitterhakken
Eerder schreef Elsemiek van School & Veiligheid al de blog: ‘Nauwe steegjes of ruim baan’ waar het gaat over de heersende gendernormen, de invloed daarvan op toekomstkeuzes en het belang van het oprekken van deze normen voor meer kansengelijkheid.
Naast het oprekken van de norm kunnen we kinderen leren verder te kijken dan wat ze op het eerste gezicht zien. Afwijkend gedrag wordt vaak onder een vergrootglas gelegd. Maar wie zit er eigenlijk achter de jongen die houdt van glitterhakken? Kennen zijn klasgenoten hem wel écht? Als je kijkt naar de andere kinderen, heeft Stef dan niet meer gemeen met ze, dan dat hij anders is? En zijn we eigenlijk niet allemaal anders? Zoals zanglerares Babz ons zei: “Wat is anders? Anders is anders dan normaal, maar wanneer ben je normaal?”
De interesses van Stef en de manier waarop hij zijn gender uit, zijn onderdeel van zijn identiteit. Maar Stef is veel meer dan een jongen die houdt van zogenaamde ‘meisjesdingen’. Andere identiteitsaspecten vormen ook wie hij is. Denk aan zijn karakter, hobby’s, familie(geschiedenis), opvoeding, etniciteit, levensfase, leerstijl, gezinspositie (broers), levensbeschouwing, et cetera. Daarnaast geldt niet alleen voor Stef dat gender onderdeel is van zijn identiteit; voor iedereen geldt dat gender (en hoe je dit uit) in meer of mindere mate onderdeel is van je identiteit. Toch wordt bij Stef dát deel van wie hij is uitvergroot. Omdat het opvalt, omdat het afwijkt van verwachtingen op basis van de heersende norm, omdat het ‘anders’ is.
Ik zie, ik zie, wie jij echt bent
Vaak ziet iemand maar één of twee aspecten van de identiteit van een ander. Dat wat als eerste opvalt. Op basis daarvan oordelen we al snel of iemand ‘normaal’ of ‘anders’ is. Vaak in relatie tot het bekende, verwachtingen, vooroordelen, normen of stereotypen.
Het is onze taak als volwassenen om kinderen om te leren gaan met verschillen en om hen te leren echt naar iemand te kijken, iemand echt te leren kennen. Doen we nog wel moeite om iemand te leren kennen? Luisteren we wel oprecht en met aandacht? Weten we wel wat die ander bezighoudt?
Volgens School & Veiligheid begint het met nieuwsgierig zijn naar de ander. Als je nieuwgierig bent, dan volgt de rest vanzelf. Dan neem je tijd voor de ander, luister je met aandacht en stel je vragen om echt te weten wat er in die ander omgaat. Zo creëer je begrip voor de ander, wat nodig is om minder snel te (ver)oordelen en om juist voor verbinding te zorgen.
Voor Stef is, naast zijn familie, Babz zo iemand. Iemand die hem echt ziet, zonder oordeel. Hoe ze dat doet? Ruimte geven, bewust luisteren en verder kijken dan datgene wat ze op het eerste gezicht ziet: “Hij lacht altijd, maar dat wil niet zeggen dat hij altijd vrolijk is”.
School & Veiligheid was onder de indruk van Stef zijn verhaal en zijn blij dat hij mensen in zijn leven heeft die kunnen zeggen: Ik zie, ik zie, wie jij echt bent. Deze mensen hebben we allemaal nodig.
Nieuwsgierig hoe het nu met Stef gaat? Stef is met een hoop mooie dingen bezig, waaronder met een eigen kledinglijn: ‘Shine by Stef’.
Volg hem via:
