Het goed voor elkaar hebben en goed voor elkaar zijn is van groot belang in de school. En goed nieuws, in deze blog, geschreven in samenwerking met Gendi, vertel ik je wat jij praktisch kunt doen. Wat kun jij, als leerkracht, bijdragen aan het goed voor elkaar hebben en zijn? En hoe zorg je ervoor dat álle leerlingen in de school hierin meegenomen worden, inclusief lhbti+-leerlingen?
Lhbti+-leerlingen worden vaker gepest
Lhbti+-leerlingen voelen zich minder veilig en beleven school overwegend negatiever dan hetero-leerlingen. Uit onderzoek blijkt dan ook dat ze bijna twee keer zo vaak worden gepest. Pesten heeft vaak grote gevolgen, waaronder een onveilig gevoel. Pesten en onveiligheid heeft niet alleen effect op de gepeste, maar heeft ook een negatieve invloed op de sfeer in de klas en gevoel van veiligheid voor iedereen op school. Het is natuurlijk je doel als leerkracht dat iedereen zich veilig voelt in de klas en zichzelf mag en kan zijn.
Oog hebben voor lhbti+-leerlingen
Ongeacht alle verschillen in de samenleving en de school, is het belangrijk om oog te hebben voor iedereen. En om je misschien ook extra bewust te zijn van diegenen die in de minderheid zijn in de school, zoals lhbti+-leerlingen.
Het blijkt uit onderzoek dat een deel van de leerlingen door schoolpersoneel wordt gepest (waarvan lhbti+-leerlingen vaker het slachtoffer zijn). Jouw eigen handelen heeft een grote invloed op anderen en kan zowel negatieve als positieve gevolgen hebben. Soms gebeurt het onbewust: je maakt een grap (die als vervelend wordt ervaren) of lacht mee in de klas. Deze voorbeelden zetten (onbedoeld) een bepaalde norm in de groep. Een norm waarbij pesten en discriminatie wordt getolereerd. Het is daarom van belang om jouw pedagogisch handelen te toetsen. Maar hoe doe je dat? En waar kun je op letten bij jezelf?
Reflecteren op je eigen handelen
Bewustzijn creëer je door regelmatig te reflecteren (met jezelf, collega’s en leerlingen) op jouw pedagogisch handelen. Reflecteren op jezelf is van groot belang, want je neemt jezelf mee in elke ontmoeting, zo ook de ontmoeting met jouw leerlingen.
Reflecteer eens op jouw normen en waarden als het gaat om gender- en seksuele diversiteit. Een aantal vragen die je daarbij helpen:
- Welke aannames heb ik?
- Hoe neem ik die aannames mee in mijn handelen?
- Wat is de visie van onze school? En hoe verhoud ik mezelf tussen mijn eigen overtuigingen en de visie van de school?
- Hoe zorg ik ervoor dat ik er voor alle leerlingen kan zijn? En hoe doe ik dat voor lhbti+-leerlingen?
- Hoe zijn wij in de klas goed voor elkaar?
- Wanneer vind ik dat ik het goed voor elkaar heb?
Naast zelfreflectie en reflectie met je collega’s kun je ook je leerlingen betrekken bij de reflectie. Vraag regelmatig vanuit oprechte interesse wat je leerlingen wel of niet prettig vinden in hoe je met hen omgaat. Of doe in specifieke situaties navraag bij leerlingen.
Lees hier meer over hoe je een (lhbti+)-leerling ondersteunt en hoe je genderbewust handelt.
Respecteren kun je leren
De school is als een minisamenleving, het is een oefenplaats voor leerlingen: samenleven kun je leren. Het klaslokaal is een perfecte plek om hier met elkaar het gesprek over aan te gaan en te oefenen in een respectvolle omgang met elkaar, met oog voor diversiteit want; iedereen is anders.
De kletskaartjes over gender- en seksuele diversiteit helpen je om laagdrempelig het gesprek hierover te voeren in de klas. De kaartjes zijn gratis te downloaden.
Na je eigen reflectie kun je met je leerlingen spreken over respect en pesten. En vooral over hoe je goed voor elkaar kunt zijn.
Veiligheid in de groep is dé voorwaarde om een gesprek te voeren in de klas, waarin het best mag botsen en schuren. Hoe je zorgt voor een veilige sfeer om te praten over gender- en seksuele diversiteit lees je in het artikel: Tips voor een veilig klassengesprek.
Goed voor elkaar is ook: werken aan een positief schoolklimaat
Een positief schoolklimaat draagt ertoe bij dat (lhbti+)-leerlingen zich veiliger voelen. Zorg er daarom voor dat jullie het veiligheidsbeleid op school ook ‘goed voor elkaar hebben’. Het is hierin belangrijk dat je als school een positieve norm vaststelt én uitdraagt. Een positieve norm kan bijvoorbeeld zijn: ‘Wij hebben een schoolcultuur waarin iedere leerling zichzelf mag zijn, waar leerlingen met respect omgaan met elkaar en waarin pesten niet wordt getolereerd’. Zo’n cultuur creëer je natuurlijk niet in één dag. Dit vraagt om doorlopend aandacht voor zowel pesten, als gender- en seksuele diversiteit. Niet alleen in de klas, maar juist ook met het team en in het schoolbeleid.
Tip! Bekijk met collega’s hoe het beleid met betrekking tot pesten en lhbti+ is georganiseerd.
Welke (gedrags)afspraken en preventieve maatregelen zijn er op dit moment om ongewenst gedrag te voorkomen en de veiligheid voor lhbti+-leerlingen te bevorderen? Past dat nog bij hoe leerlingen zich voelen? Om die vraag te beantwoorden kan de school onderzoeken wat er speelt onder leerlingen door middel van monitoring.
Op Gendi.nl vind je teamtools om het met elkaar hierover te hebben. Speel bijvoorbeeld het spel Gedragen Gedrag, doe met elkaar de Kijkroute of ga in gesprek over het onderwerp aan de hand van de poster ‘Waar begin je?’.
Doe mee aan de Week Tegen Pesten
Een goede start in het werken aan een sociaal veilige school maak je door mee te doen aan de jaarlijkse Week Tegen Pesten van 25 t/m 29 september 2023. De week is een initiatief van Stichting School & Veiligheid en helpt scholen in het stimuleren van een positief schoolklimaat en het aanpakken en voorkomen van pesten. Zichtbaar zijn voor je leerlingen en de school als oefenruimte gebruiken in goed voor elkaar zijn, is een mooi uitgangspunt voor een prettige ervaring van jouw leerlingen.
