Vorig jaar besteedden kinderen van 0-6 jaar gemiddeld 111 minuten per dag aan digitale media. Dit jaar is dat gemiddeld 86 minuten per dag. Eén op de zes jonge kinderen kijkt dagelijks zelfs meer dan twee uur filmpjes op een mobiel apparaat of televisie. “De daling is een stap in de goede richting, maar het mediagebruik is nog steeds hoog,” aldus dr. Peter Nikken, Emeritus Lector Jeugd & Media. “Het lijkt er echter wel op dat steeds meer ouders bewuster omgaan met schermtijd bij jonge kinderen. Wellicht omdat er toenemende aandacht is voor de risico’s van mediagebruik door kinderen.”
Ouders vinden regels over digitale media belangrijk, maar worstelen er wel mee
In veel gezinnen is hoe, wanneer en welke digitale media gebruikt worden een belangrijk onderdeel van de opvoeding. Meer dan de helft van de ouders bepaalt hoeveel schermtijd hun kind krijgt en bijna driekwart selecteert media die geschikt zijn voor de leeftijd van het kind. Opvallend is dat ouders vooral moeite hebben met het veranderen van hun éigen digitale mediagebruik. Dat is een gemiste kans, want ouders hebben een belangrijke voorbeeldrol als het gaat om gebalanceerd digitaal mediagebruik. Dr. Anouk Tuijnman, senior wetenschappelijk onderzoeker Digitale media en Gokken bij het Trimbos-instituut: “Ouders worstelen vaak met hun eigen schermgedrag. Ze weten meestal wel wat verstandig is, maar in de hectiek van de dag is het lastig om dat ook echt toe te passen.”
Dr. Nikken voegt hieraan toe: “We zien ook dat ouders behoefte hebben aan duidelijke richtlijnen en meer ondersteuning om mediagebruik in goede banen te leiden. Niet alleen vanuit de overheid, maar ook van tech-bedrijven die hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor een veilige en kindvriendelijke digitale omgeving. Vooral bij kinderen die als ‘druk’ of ‘grenzen opzoekend’ worden ervaren, merken ouders dat het moeilijk is om afspraken over schermtijd vol te houden.”
Mediagebruik verschilt enorm tussen verschillende gezinnen
Het digitale mediagebruik verschilt erg tussen gezinnen met jonge kinderen. Bijna de helft van de jonge kinderen kijkt geen televisie en een nog groter deel bekijkt geen filmpjes op smartphones of tablets. Daar tegenover staat dat er veel kinderen zijn die meer dan 2 uur per dag bezig zijn met televisie kijken, filmpjes kijken en gamen.
Ook op welke momenten media gebruikt worden verschilt sterk tussen gezinnen. Eén op de vijf kinderen kijkt filmpjes tijdens het ontbijt. Ouders die dit toestaan noemen het vaak een moment van rust. Vooral wanneer zij weinig steun van een partner ervaren. Daarentegen staat wel vast dat jonge kinderen nog steeds twee keer zoveel tijd aan offline-activiteiten besteden als aan digitale media.
Kansen en uitdaging van samen media gebruiken
Veel ouders zien digitale media als plezierig voor hun kinderen en laten hen media gebruiken ter ontspanning. Twee derde van de ouders kijkt regelmatig samen met hun kind televisie. Maar samen gamen of filmpjes kijken op mobiele apparaten gebeurt minder vaak. In plaats daarvan houden ouders vaker op afstand toezicht op het digitale mediagebruik van hun kinderen. “Dit is een gemiste kans”, aldus Tuijnman. “Want samen media gebruiken kan educatieve en sociale voordelen bieden. Ook zien we dat kinderen in de leeftijd 4 tot 6 jaar vaker zonder begeleiding kijken. Mogelijk denken ouders dat hun kinderen dat op die leeftijd al heel goed alleen kunnen. Maar ook deze leeftijdsgroep heeft nog begeleiding nodig om media goed te begrijpen en er op een gezonde manier mee om te gaan. Samen kijken en praten over wat ze zien helpt bij hun taalontwikkeling en kritische denkvaardigheden.”
Het Iene Mienie media-onderzoek is onderdeel van de Media Ukkie Dagen 2025 van Netwerk Mediawijsheid. Het thema van dit jaar was ‘Samen met media’. In de campagne worden ouders en opvoeders aangespoord om samen met kinderen de digitale wereld te verkennen. Het gezamenlijk gebruik van digitale media biedt niet alleen meer plezier, maar zorgt er ook voor dat kinderen beter begrijpen wat ze zien en ervaren.
