Zes pijlers voor een beweegvriendelijke schoolomgeving

Zet allereerst het thema op de politieke agenda.

Voordat de experts bezig gaan met HOE de openbare ruimte rondom scholen het beste kan worden ingericht, moeten we eerst bestuurlijke aandacht vragen over WAT we precies van onze openbare ruimte willen, maar vooral: WAAROM. Vragen die we ons opnieuw moeten aanleren om goede keuzes te kunnen maken over onze openbare ruimte die steeds meer onder druk staat. Die keuzes gaan over ons individuele gedrag en de gevolgen daarvan. Is het noodzakelijk om de kinderen met de auto naar school te brengen? Waarom is er nog zoveel parkeerruimte nodig naast school? Is dat het waard in termen van de openbare ruimte? En wat vindt de burger zelf eigenlijk belangrijk?

Investeer in een veilige omgeving.

Een beweegvriendelijke omgeving en veiligheid hebben een wederzijdse relatie. Waar inzetten op veiligheid aan de ene kant een omgeving beweegvriendelijker kan maken, kan inzetten op een beweegvriendelijke omgeving de veiligheid ten goede komen. Investeren in veiligheid lijkt één van de belangrijkste stappen in het creëren van een beweegvriendelijke omgeving. Voor een schoolomgeving kan dit gaan om:

• veilige fietspaden;
• autoluwe straten;
• straten gedeeltelijk afsluiten van autoverkeer;
• aangename schoolomgeving (esthetisch aantrekkelijk);
• goed verlichte omgeving;
• sociale controle;
• voldoende fysieke ruimte voor het kind;
• goed ingerichte kiss & bike zones (bron: Fietsberaad.nl).

Creëer balans in hardware, software en orgware.

De basis van een beweegvriendelijke schoolomgeving is de balans tussen hardware, software en orgware. Bij een schoolplein met een aantal toestellen (hardware), wordt een randvoorwaarde gecreëerd om te kunnen spelen, maar daarmee is de omgeving nog niet per definitie beweegvriendelijk. Het toestel moet wel toegankelijk zijn, de omgeving moet als veilig worden ervaren en tenslotte uitdagend genoeg zijn. Om het gebruik van het schoolplein te stimuleren, is het aanbieden van activiteiten (software) met behulp van samenwerking tussen JOGG-regisseur, buurtsportcoach, gemeenten en betrokkenen in de buurt (orgware) raadzaam. Wanneer het onderhoud en toezicht goed geregeld is (orgware) en er sociale groepjes zijn die gebruikmaken van het schoolplein (ook naschools), dan is de kans het grootst dat de ruimte goed gebruikt wordt en als beweegvriendelijk kan worden aangemerkt. Onderwijsinstellingen die een gezond schoolplein hebben, nodigen hun leerlingen juist uit om te bewegen en actief bezig te zijn. Uit de praktijk blijkt dat de jeugd een schoolplein met alleen natuurlijke elementen of een schoolplein met sport- en speeltoestellen in combinatie met groene elementen het hoogst waardeert.

Fysiek en sociaal domein; betrek experts en laat de JOGG-regisseur en buurtsportcoach de verbinder(s) zijn.

De beweegvriendelijke omgeving raakt meerdere domeinen; het is een interdisciplinair onderwerp. Samenwerking met andere expertisedomeinen is noodzakelijk om tot een beweegvriendelijke (school)omgeving te komen. Omdat er veel partijen en experts nodig zijn om, op basis van de lokale behoeften, de juiste maatregelen te treffen zou het inzetten van een JOGG-regisseur in JOGG-gemeenten en/of buurtsportcoach effectief kunnen zijn om de juiste partijen aan elkaar te verbinden en als aanjager te fungeren. Zij zouden eveneens kunnen ondersteunen met het ophalen van de behoeften ten aanzien van een beweegvriendelijke schoolomgeving.

Houd rekening met de lokale context.

Rekening houden met de lokale context is vooral om een interventie te doen slagen. Dit betekent dat wanneer iets werkt in de ene wijk, niet vanzelfsprekend in een andere wijk ook werkt. Het is belangrijk om in kaart te brengen onder welke omstandigheden en voor wie (context) een verandering werkt. Deze context gaat over zaken als fysieke mogelijkheden, onderhoud en behoefte van de gebruiker. Voordat een omgevingsverandering wordt gepland, moet deze context en zijn mogelijke invloed op de effecten van de verandering in kaart gebracht worden.

Betrek het kind en de buurt bij het beweegvriendelijk maken van de schoolomgeving.

Bij het veiliger en beweegvriendelijker inrichten van een schoolomgeving, is het uiterst belangrijk om de eindgebruiker, in het geval van de schoolomgeving is dat het kind, te betrekken bij de plannen. De mening van het kind, maar ook ouders en de buurt geeft input aan beleidsmakers, ontwerpers en andere experts die bij een project betrokken zijn. Op deze manier kan maatwerk worden geleverd waarmee de kans, dat het schoolplein en de omgeving met succes worden gebruikt, wordt vergroot.

Click hier voor de volledige tipsheet.