Inleiding

In 2019 voerden het Trimbos-instituut en Tranzo, wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn van Tilburg University, een verkenning uit naar effectief alcoholbeleid in het hoger onderwijs. Het doel van deze verkenning was: 1. Onderzoeken hoe effectief alcoholbeleid eruit kan zien. Er werd in kaart gebracht welke initiatieven er reeds in Nederland zijn en of er wetenschappelijke evidentie is voor deze initiatieven. Daarnaast werd geïnventariseerd welke buitenlandse interventies en beleidsmaatregelen een aanvulling kunnen vormen op de Nederlandse initiatieven. 2. Onderzoeken hoe effectief alcoholbeleid geïmplementeerd kan worden.

De verkenning is uitgevoerd door middel van (1) interviews met instellingen voor hoger onderwijs, (2) literatuuronderzoek naar effectieve alcoholinterventies op het HO en (3) feedback middels focusgroepen en n.a.v. werkconferentie op 23 januari te Rotterdam. De resultaten van deze verkenning zijn verwerkt in een rapport dat in mei 2020 aan de Tweede kamer is aangeboden. Deze klikpdf bevat een samenvatting van dat rapport. In het rapport staan handvatten die een onderwijsinstelling kan gebruiken bij het opstellen van een integraal alcoholbeleid.

Vier pijlers

Naar het voorbeeld van o.a. de Gezonde School zijn deze handvatten verdeeld over vier pijlers:

1. BELEID EN REGELGEVING: afspraken, regels en protocollen over hoe wordt omgegaan met alcohol worden opgenomen in een breed gedragen en helder gecommuniceerd alcoholbeleid.

2. OMGEVING: de fysieke omgeving wordt zodanig ingericht dat het gewenste gedrag de makkelijke keuze is. In de sociale omgeving ondersteunt de norm dat alcoholgebruik niet thuishoort in een omgeving waarin geleerd en gewerkt wordt.

3. SIGNALEREN EN DOORVERWIJZEN: Studentbegeleiders zijn bereid en in staat te herkennen wanneer alcoholgebruik studiesucces en welbevinden in de weg staat, met studenten het gesprek aan te gaan en hen te verwijzen naar informatie en hulp.

4. VOORLICHTING EN GEZONDHEIDSEDUCATIE: betrouwbare informatie over alcohol- en drugsgebruik wordt voor studenten laagdrempelig ontsloten en waar mogelijk krijgt het een plaats in het curriculum. Ook verwijzingen naar vormen van advies, hulp en zorg en informatie over het alcoholbeleid van de onderwijsinstelling zijn aanwezig en goed vindbaar.

In deze verkenning lag de focus op ‘Beleid en Regelgeving’ en ‘Toezicht en handhaving’ (pijlers 1 en 2). Meer over ‘Signaleren en Doorverwijzen’ en ‘Voorlichting en gezondheidseducatie’ (pijlers 3 en 4) is te vinden in eerder gepubliceerde infosheets van het Trimbos-instituut.

Download hier het gratis rapport.