Wat zijn volgens jullie de belangrijkste uitdagingen op het gebied van leefstijl van de jeugd?
Volgens De Jong wordt stressreductie en geestelijk in balans zijn de grootste uitdaging: “Er wordt steeds meer van kinderen en jongeren verwacht. Meedoen op sociale media, altijd maar ‘aan’ staan, erbij horen in allerlei clubjes en in het onderwijs ligt er een grote druk op hen om te presteren, gevoed vanuit het ministerie waar men een economisch gedreven output wil zien in cijfertjes. Tel daarbij op dat veel kinderen geholpen worden door hun zgn ‘curlingouders’ en dus niet leren om te gaan met teleurstellingen en tegenwind. Vroeg of laat krijgen zij daar last van. Het grote percentage jongeren met een burnout is daar een voorbeeld van. Er is niet voor niets steeds meer aandacht voor slaap, meditatie en ontspanning in het onderwijs.”
Wessels vult aan: “Literatuuronderzoek van het NCJ naar stress bij kinderen liet al zien dat chronische stress veroorzaakt door bijvoorbeeld prestatiedruk, een (v)echtscheiding, gepest worden of opgroeien in geweld of armoede op latere leeftijd kan zorgen voor serieuze gezondheidsproblemen zoals burn-out, overgewicht, depressie, verslaving en hart- en vaatziekten. Er zijn eigenlijk drie ‘knoppen’ waar we aan kunnen draaien om dit preventief aan te pakken. Één daarvan is de omgevingsknop: het bevorderen van de sensitiviteit van volwassenen voor deze stressfactoren, het pedagogisch klimaat en het inrichten van een ‘oefenomgeving’ voor kinderen (leren omgaan met stress zodat stress hanteerbaar en gezond blijft).”
Toch is deze omgeving vaak complex en moeilijk te veranderen. Iedereen wil zich wel gezond voelen, maar komen tot ander, nieuw gedrag is ontzettend moeilijk. “Ten eerste moet je het willen. Je moet een eigen reden hebben om iets te willen en dus intrinsiek gemotiveerd zijn. Je moet het belangrijk vinden en het moet passen bij wie je bent. Ten tweede moet je ook het gevoel hebben dat je het kunt. Dat het haalbaar is en je in staat bent om iets anders, nieuws te doen en toe te passen. En dat brengt ons op het derde element: het moet ook lukken in de omgeving waar je je bevindt. We weten allemaal dat als bijvoorbeeld de hele schoolkantine vol ligt met koeken, saucijzenbroodjes en energiedrankjes het enorm moeilijk is om in deze omgeving je nieuwe gedrag vol te houden.”
Welke rol speelt de school daarbij?
Volgens Wessels heeft school een enorm belangrijke rol. “Zij zijn de leer- en leefomgeving van jeugdigen en kunnen een omgeving creëren waar gezondheid niet alleen in tekst beleid wordt maar waar gezondheid ook vertaald is naar de fysieke inrichting van de organisatie en in activiteiten. Een interventie als de daily mile helpt kinderen meer te bewegen. Het is ingebed in het beleid, iedereen doet het dus je doet mee. En door het met regelmaat te doen kan het zelfbeeld positief bijgesteld worden naar bijvoorbeeld ‘ik ben best wel sportief, of ik kan best wel volhouden’, etc.
School kan volgens Wessels leefstijl integreren in veel lessen. “Het gaat over zelfzorg en eigen verantwoordelijkheid nemen. Over nee zeggen tegen iets, maar ook ergens voor gaan staan. Het gaat over gelegenheid bieden dat jongeren hun eigen veerkracht kunnen doorontwikkelen en school ervaren als een steunende omgeving zodat je met steun kunt leren stress/life events te hanteren op een gezonde manier en daarmee chronische stress te voorkomen.”
Volgens De Jong moet het onderwijs op de basisschool niet te veel nadruk leggen op cijfers: “Het zou fijn zijn als we bijvoorbeeld het Deense model konden overnemen waar kinderen in de basisschool leeftijd geen cijfers krijgen, maar zichzelf mogen ontwikkelen zonder al te veel toetsen en druk om te presteren.”
Waarom slaan NCJ en GLOS Educatief de handen ineen?
Volgens De Jong omdat GLOS Educatief altijd op zoek is naar relevante kennispartners. “Ten eerste om met hen het platform gezondeleefstijlopschool.nl te voeden met berichten voor het onderwijs. Ten tweede hebben wij kwaliteit hoog in het vaandel, dus de inhoud van de berichten moet juist zijn. Dat kan alleen bereikt worden als de informatie van betrouwbare partners komt. NCJ is zo’n partner. Ten derde ontwikkelen en initiëren we vaak samen met partners nieuwe tools of lesmaterialen voor het onderwijs. Ook op dat gebied is het NCJ innovatief.”
Wat wordt de inhoud van die samenwerking?
Wessels is daar duidelijk over: “Wij dragen als NCJ en GLOS Educatief vanaf nu uit dat wij samenwerken op het gebied van leefstijl omdat wij dezelfde ambitie hebben: een zo gezond en gelukkig mogelijke jeugd c.q. generatie. Wij delen daarbij het gedachtegoed dat vroeg begonnen veel gewonnen is en dat we daarom preventief onze jeugd willen versterken.
Wij geloven ook in een krachtige omgeving als buffer en ingrediënt voor gedragsverandering en in het aansluiten bij de doelgroep zelf.
Wij willen doen wat werkt en daarvoor zoeken we steeds naar nieuwe mogelijkheden en nieuwe partners. Zo werken we beiden samen met de Hersenstichting en het Oogfonds.
We delen onze kennis en kunde op wederzijdse platformen en social media. Een mooi voorbeeld is de bijdrage van GLOS Educatief tijdens JGZlive! van 18 november, waar ze hun interventie Charge Your Brainzzz, een lespakket over slaap voor het VO presenteren en delen met het JGZ-veld.”
Over het NCJ
Het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) is hét innovatie- en kenniscentrum voor de Jeugdgezondheidszorg. Ons doel: ieder kind kan gezond, veilig en kansrijk opgroeien. Daarvoor zetten wij onze kennis en expertise in. Want ieder kind recht heeft op de beste jeugdgezondheidszorg.
Bekijk ook:
